خبرنامه وب سایت:علامه مجلسي (ع) مي نويسد : «حق همان است كه صدوق و مفيد رحمهه الله اظهار داشته و بزرگان بدان باور دارند كه حضرت رضا (ع) به وسيله سم مأمون -كه نفرين خدا بر او ديگر غاصبان و ستمگران باد- شهيد شده است.»
علامه سيدمحسن امين (ع) پس از نقل ديدگاههاي مختلف در مورد شهادت حضرت مي نويسد :
«نظر من اين است كه هر چند امام هنگام ورود به طوس ، كسالتي داشتند ، ولي خليفه از اين فرصت بهره جسته و امام (ع) را مسموم ساخته است. چه اين كه خليفه با انعكاس خبر ولايتعهدي در بغداد و بيعت بغداديان با ابراهيم بن مهدي ، دريافت كه حكومت در شرايط خاصي قرار گرفته و با وجود فضل بن سهل و نيز حضرت رضا (ع) اميدي به بهبودي اوضاع نيست. از اين رو ، فضل را كشت و پس از گذشت زماني ، امام را مسموم كرد و اگر فرض كنيم در امر بيعت با امام (ع) حسن نيت داشته است ، اما حفظ حكومت و سلطنت كه چه بسا صاحب آن در اين راه دست به كشتن نزديكان خود نيز زده‌اند ، مأمون را واداشت تا به كشتن آن بزرگوار اقدام كند.»
يكي از قراين مهم اين حقيقت كه شهادت امام به دست مأمون بوده ، اين است كه در همان روز شهادت ، مردم اجتماع كرده و همگان بر اين عقيده بودند كه خليفه ، حضرت را مسموم ساخته است.
اهميت اين امر از آن رو است كه مردم حاضر در محيط زندگي امام ، بيش از ديگران موقعيت و شرايط سياسي امام و مأمون را درك می كردند.
عبدالله بن موسي در نامه اي كه آن روز به مأمون نگاشت ، به اين اقدام خليفه تصريح كرده ، او را عامل قتل معرفي مي كند.
از اباصلت هروي نيز سؤال شد : چگونه مأمون به قتل امام رضا (ع) تن داد ، با اين كه وي را احترام مي‌كرد و او را وليعهد پس از خود قرار داد!
اباصلت ضمن تأييد قتل امام رضا (ع) به دست شخص خليفه اظهار داشت :
«اگر خليفه ، امام را احترام و اكرام مي كرد ، از آن جهت بود كه به برتري امام آگاه و معترف بود و اگر ولايتعهدي را به او تفويض كرد ، براي آن بود تا با اين عمل وانمود سازد كه حضرت دنيا طلب است ، در نتيجه از توجه مردم به حضرت كاسته شود؛ هر چند چنين نشد ، بلكه با تشكيل محافل علمي ، چهره امام و شخصيت علمي او بر همگان روشن گرديد و روز به روز از موقعيت خليفه كاسته شد تا جايي كه دوست و دشمن امام را شايسته خلافت مي دانست. اين امر بر خليفه گران آمد و بر كينه و حسادت او نسبت به حضرت افزود. به ناچار حيله اي انديشيد و امام را مسموم ساخت و به شهادت رساند.»
شهادت امام به وسيله مأمون ، مظلوميتي بود كه به تاريخ شيعه و اهل بيت افزوده شد و بيت ديگري بود كه بر قصيدة شاعران آزاده و حقيقت طلب افزوده گرديد و در ادبيات حماسي انعكاس يافت. علاوه بر اين ، در مصادر تاريخي سخن از قيامهايي به ميان آمده است كه در پي شهادت حضرت و به عنوان خونخواهي برپا شده است.
احمدبن موسي ، برادر امام (ع) با همراهي حدود سه هزار تن و به نقل ديگر ، دوازده هزار تن ، براي خونخواهي حضرت بغداد را ترك گفت و در شيراز با فرماندار منتخب حكومت عباسي درگير شد و در همين جريان او و برادرش محمد عابد در آن ديار به شهادت رسيدند.
برگرفته از کتاب امام علی بن موسی الرضا(ع)، منادی توحید و امامت، پژوهش:گروه تاریخ اسلام، نگارش:محمد جواد معینی و احمد ترابی
نظرات شما عزیزان:
